Piaścik Franciszek (1902-2001), prof. dr hab., Honorowy Obywatel Miasta Łomży, Honorowy Członek Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. Urodził się 7 grudnia 1902 roku w podłomżyńskiej Mątwicy. Tu ukończył szkołę podstawową. Następnie rozpoczął naukę w Gimnazjum w Łomży, gdzie spotkał m.in.Teodora Kleidiensta, Janka Grzymkowskiego, Stanisława Dębowskiego i Janka Żbikowskiego. Wkrótce grupa skautowa przekształciła się w pierwszą drużynę harcerską, która za patrona przyjęła Tadeusza Kościuszkę, a Kleindienst, Grzymkowski i Dąbrowski tworzyli tzw. „starszyznę”, czyli Radę Drużyny. – W połowie stycznia 1918 roku Teodor Kleindienst zorganizował przy drużynie harcerskiej „bojówkę”, liczącą około 25 chłopców, w wieku od 15 do 20 lat. Przysięgę składaliśmy wieczorem, w mieszkaniu naszego pedagoga Juliusza Kleindiensta. Bojówka, wbrew swej nazwie, nie była uzbrojona. Pełniliśmy służbę wywiadowczą dla POW i byliśmy przydatni do utrzymywania łączności z drobnymi grupami peowiackimi organizowanymi w okolicznych wioskach. Zbieraliśmy informację o zakwaterowaniu niemieckich jednostek wojskowych, o rozmieszczeniu magazynów, a także staraliśmy się ustalić, gdzie i w jaki sposób można by spowodować przerwanie łączności telefonicznej albo uszkodzić linię kolejową – wspominał po latach Piaścik. 11 listopada 1918 roku Franciszek Piaścik uczestniczył w rozbrajaniu Niemców; na ul. Sienkiewicza był świadkiem śmierci Leona Kaliwody. W niepodległej Polsce kontynuował naukę w gimnazjum i działał aktywnie w legalnym już harcerstwie. Wiosną 1920 roku wraz z grupą starszych harcerzy zgłosił się ochotniczo do wojska. W składzie batalionu zapasowego 33 pp. pod dowództwem kpt. Raganowicza brał udział w obronie piątnickich fortów, a następnie, po wycofaniu batalionu w rejon Warszawy – w walkach pod Radzyminem. Wraz z pułkiem, w pościgu za cofającymi się bolszewikami dotarł do Słucka, gdzie został ciężko ranny w nogę; pozostał inwalidą. Do Łomży wrócił latem 1922 roku. Kontynuował naukę i działalność w harcerstwie. Maturę uzyskał w 1923 r. W roku akademickim 1923/24 rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, uzyskując w 1930 roku tytuł inżyniera magistra, a pięć lat później obronił pracę doktorską „Osadnictwo w Puszczy Kurpiowskiej”, ze stopniem doktora nauk technicznych. Przez wiele lat był pracownikiem naukowym Politechniki Warszawskiej, prowadząc szereg badań. Bez przerwy myślał o Łomży. Marzył o budowie zalewu pomiędzy Łomżą a Piątnicą, niestety badania gleby wykluczyły w tamtych latach taką ewentualność. Na prośbę biskupa Łukomskiego przeprowadził szczegółowe pomiary Kurii Biskupiej. Podczas okupacji organizował zajęcia na tajnym wydziale architektury Politechniki, a w 1941 r. ukończył przewód habilitacyjny. Należał do ruchu oporu, tworząc m.in. w 1940 r. Chłopską Organizację Wolności „Racławice”. Po zakończeniu wojny Franciszek Piaścik, w 1946 r. już jako profesor nadzwyczajny kontynuuje pracę dydaktyczną na politechnice. Od 1962 r. jest profesorem zwyczajnym. Objął kierownictwo katedry budownictwa wiejskiego na Wydziale Architektury PW. Zorganizował podyplomowe studium architektury i planowania wsi i kieruje nim w latach 1953-66. W 1945 r. wstąpił do Stronnictwa Ludowego, potem ZSL. Był także m.in. radnym Rady Miejskiej Miasta Stołecznego Warszawy, Naczelnym Komisarzem Odbudowy Wsi, członkiem Rady Naukowo-Technicznej Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowalnych. Jest autorem dziesiątków prac naukowych, wydanych w formie książkowej, rozpraw i artykułów specjalistycznych. Marzył o Łomży uporządkowanej architektonicznie, potrafiącej wykorzystać swoje naturalne położenie. W jednym z wydawnictw TPZŁ napisał m.in.:”Współczesna Łomża ma wszelkie warunki na to, aby stać się miastem o indywidualnym i nieprzeciętnym wyrazie architektoniczno-urbanistycznym. Wydaje mi się, że piękny i niepowtarzalny widok ze wzgórza łomżyńskiego nie ustępuje wcale, a nawet może wypada korzystniej, w porównaniu z walorami krajobrazowo-widokowymi takich miast, jak Sandomierz, Płock lub Grudziądz (…)”. Kiedy na początku lat 80. XX w. tworzyła się Łomżyńska Drużyna Harcerzy-Weteranów, prof. Piaścik natychmiast został jej członkiem. Chlubił się tytułem Harcerza Rzeczpospolitej i godnością Zasłużonego Weterana Harcerstwa Łomżyńskiego. Z chlubą i dumą podkreślał: Jestem Kurpiem.
Zmarł 7 stycznia 2001 roku. Spoczął – po Mszy św. w nowogrodzkim kościele – 20 stycznia 2001 roku, zw grobie rodzinnym w Nowogrodzie. Przedstawiciel Kancelarii Prezydenta RP udekorował urnę z prochami Profesora Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą. Wcześniej został uhonorowany m.in. Medalem Niepodległości (1931 r.), Krzyżem Komandorskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem „Zwycięstwo i Wolność”, Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W 2002 r., w setną rocznicę urodzin Profesora w Politechnice Warszawskiej odsłonięto tablicę pamiątkową ku Jego czci.
Źródło: Sędziak Henryka, Nazwiska mieszkańców ziemi łomżyńskiej zasłużonych dla miasta i regiony w I poł. XX wieku (III) [w:] Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Językowa przeszłość i współczesność Mazowsza i Podlasia, pod red. Henryki Sędziak i Doroty Czyż, Łomża, Towarzystwo Kultury Języka Zarząd Główny w Warszawie Oddział w Łomży, 2015, t. XIX, s. 131-157.
