Karpińscy Maria i Aleksander

Karpińscy Maria i Aleksander – właściciele kaflarni w Łomży od 1912 r. Pierwsze wzmianki o kaflarni podane są w „Informacji Zarządu Żandarmerii Guberni Łomżyńskiej z 1 stycznia 1914 r.”  Pracowało wtedy sześciu kaflarzy. Znajdowała się ona przy Szosie Obwodowej (obecnie ul. Sikorskiego) w pobliżu Kierzkowej. Aleksander Karpiński prowadził kaflarnię w okresie I wojny światowej, odzyskania w 1918 r. przez Polskę niepodległości i wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.  Zmarł w 1923 r., mając zaledwie 47 lat. Przedsiębiorstwo przejęła jego żona Maria Karpińska, która prowadziła je najpierw samodzielnie, a z początkiem lat trzydziestych XX w. – ze starszym synem (absolwentem Państwowej Szkoły Mierniczej i Przemysłowo-Leśnej w Łomży). Produkowano wyroby kaflowe o wysokiej jakości, chętnie kupowane przez mieszkańców Łomży i okolic. Zakład przynosił dochody. Tak było do 1939 r., do wybuchu II wojny światowej. Podczas wojny rodzina Karpińskich znalazła się w tragicznej sytuacji. Aresztowania i więzienia przez NKWD, zsyłka na Syberię, internowania w Kozielsku i Starobielsku, zbrodnie w Charkowie i innych miejscach kaźni nie ominęły rodziny. W czasie okupacji sowieckiej kaflarnia była zamknięta.  Po uderzeniu Niemiec na ZSRR 22 VI 1941 r., gdy Łomża znalazła się pod okupacją hitlerowską, niemiecki okupant uruchomił kaflarnię. Produkowano w niej naczynia ceramiczne, m.in. kubki dla wojska. W kaflarni przymusowo zatrudniono starszego syna Marii Karpińskiej za nędzne wynagrodzenie. W czasie działań wojennych kaflarnia uległa częściowemu zniszczeniu. Po ich zakończeniu Maria Karpińska wspólnie z synem i córką, która powróciła do Łomży po 7-letniej tułaczce wojennej wyremontowali i uruchomili kaflarnię w 1947 r. Zatrudniono kilku kaflarzy i rozpoczęto produkcję kafli. W 1950 r. zmarła Maria Karpińska.  Spadkobiercami zakładu stały się jej dzieci. Jedna z córek została zarządcą budynku i zamieszkała w nim z dziećmi, w mieszkaniu o pow. ok. 30 m2. Trudności z zakupem materiałów do produkcji kafli, szczególnie polewy kaflowej i duże podatki spowodowały, że właściciele wydzierżawili kaflarnię pod koniec 1950 r. Warszawskim Zakładom Ceramiki Czerwonej. Dzierżawca nie wywiązywał się jednak z żadnych umów.  Sytuacja taka trwała do 12 XII 1951 r. Tego dnia przyjechał do kaflarni przedstawiciel Wojewódzkiej Rady Narodowej z Białegostoku, Julian Łozowski i powołał komisję. Składała się ona z pięciu członków reprezentujących Powiatową Radę Narodową w Łomży. Przybyło też trzech przedstawicieli Łomżyńskich Zakładów Terenowych Przemysłu Materiałów Budowlanych. Wezwano jednego z właścicieli kaflarni. Komisja protokolarnie przejęła przedsiębiorstwo z wyposażeniem i placem pod tzw. przymusowy zarząd państwowy, co oznajmiono właścicielowi pomimo jego sprzeciwu. Kaflarni nadano nazwę: „Kaflarnia Zygmunt Karpiński i s-ka w Łomży” chociaż w rodzinie Karpińskich (właścicieli kaflarni) osoby o tym imieniu nigdy nie było. Prawdopodobnie miało to na celu zafałszowanie własności kaflarni. Interwencje właścicieli u miejscowych władz nie były uwzględniane. W 1959 r. decyzją Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych przedsiębiorstwo z wyposażeniem i placem zostało znacjonalizowane. W ten sposób odebrano je właścicielom, bez żadnego odszkodowania. Łomżyńskie Zakłady Terenowe Przemysłu Materiałów Budowlanych prowadziły kaflarnię do 1966 r., doprowadzając ją do upadku i całkowitej ruiny. Wtedy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Łomży podjęło decyzję o jej likwidacji.