Łagoda Hieronim Leszek Antoni

Łagoda Hieronim Leszek Antoni (1914-1944), ps. „Lak”, „Kil”, „Roch”, vel Hieronim Kiercul. Urodził się 6 IX 1914 r.  w Wielichowie. Ojciec Andrzej, powołany w 1914 do armii niemieckiej zginął w 1916 na froncie zachodnim.  Hieronim, wkrótce po urodzeniu, wyjechał z matką do Poznania. Matka powtórnie wyszła za mąż za Franciszka Andrzejewskiego. Od 1921 r. zamieszkał z matką i ojczymem w Murowanej Goślinie, gdzie zaczął chodzić do szkoły powszechnej. Naukę kontynuował w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym im. św. Barbary w Inowrocławiu, gdzie w 1934 r. zdał egzaminy maturalne. Po maturze został powołany do odbycia służby wojskowej. Od 19 września 1934 r. do 1 czerwca 1935 r. pełnił służbę w Wojsku Polskim, jako szeregowy z cenzusem w 62 Pułku Piechoty (Dywizyjny Kurs Podchorążych Rezerwy) w Bydgoszczy. Z dniem 1 czerwca 1935 r. został zakwalifikowany na I rocznik Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie. Po ukończeniu tej szkoły otrzymał promocję na stopień podporucznika (z dniem i starszeństwem 1 X 1937 r.) i przydział do 55 Pułku Piechoty w Lesznie. Został przydzielony do 9. kompanii III batalionu stacjonującego w Rawiczu na stanowisko dowódcy 2 plutonu. W jednostce tej służył do wybuchu wojny. 24 VIII 1939 r. otrzymał przydział do I batalionu zapasowego Ośrodka Zapasowego 14 DP Armii Poznań w Kutnie, którego dowódcą był ppłk Józef Kokoszka (I zastępca dowódcy 58 PP). Z tym ośrodkiem odbył kampanię wrześniową na szlaku Kutno – Warszawa – Mińsk Mazowiecki – Adamów – Kock – Sulejów – Chełm – Lublin – Zamość – Krasnystaw – Józefów – Terespol. 27 IX dostał się do niewoli niemieckiej. Postanowił udać się do Wojska Polskiego organizowanego we Francji. Od 30 XII 1939 do 9 I 1940 przebywał na Podkarpaciu i 9 I przez Słowację udał się na Węgry.  Po przekroczeniu granicy, przez Split w Jugosławii udał się do Francji. 7 IV przybył do punktu zbornego w Camp de Capriagne koło Marsylii, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego.14 IV otrzymał przydział do 1 kompanii II batalionu Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, którą dowodził gen. bryg. Zygmunt Bohusz-Szyszko. Dowódcą II batalionu był ppłk dypl. Władysław Dec. Por. Łagoda został przydzielony na stanowisko dowódcy I plutonu. Z Brygadą Podhalańską brał udział w kampanii w Narwiku (24 IV – 6 VI). Za męstwo wykazane w kampanii norweskiej został odznaczony Krzyżem Walecznych. 14 VI wylądował z II batalionem ponownie we Francji, skąd 18 VI z portu w Breście ewakuował się do Anglii. Do Plymouth dotarł 20 VI. W Anglii otrzymał przydział do Batalionu Podhalańskiego w 1 Brygadzie Strzelców. 20 III 1941 r. został awansowany na stopień porucznika. W tym samym roku zgłosił się na ochotnika do służby konspiracyjnej w kraju. Od 4 IX 1941 r. został skierowany do ośrodka szkoleniowego 4 Brygady Strzelców. Został przeszkolony w dywersji. Ukończył kurs dywersyjno-strzelecko-minerski w Inverlochy Castle, spadochronowy, komandosów i sabotażystów w Hertford, łączności w Centrum Wyszkolenia Łączności.  Zakwalifikowany na skok do kraju i 14 III 1942 r. przeniesiony do Sztabu NW. 7 IV został zaprzysiężony na rotę Armii Krajowej i przyjął pseudonim „Lak”. 1/2 IX 1942 został zrzucony w okolicach Grójca. Po przejściu aklimatyzacji por. H. Łagodę skierowano do Okręgu Białystok AK. Z rozkazu dowódcy Okręgu ppłk. Mścisława (Władysław Liniarski) objął od 1 II 1943 r. stanowisko inspektora Inspektoratu Rejonowego Łomża. Inspektoratem kierował do II 1944 r., do czasu aresztowania. W tym czasie m.in. przeorganizował i przeszkolił sekcję w drużynę Kedywu Obwodu AK Łomża. Prowadziła ona dywersję i wykonywała akcje specjalne w rejonach: miasto Łomża, Szczepankowo, Kolno, Stawiski. Zorganizował – zgodnie z rozkazem Komendy Okręgu – zastępczy kurs podchorążych rezerwy piechoty. Prawdopodobnie w XI 1943 awansował do stopnia kapitana. Istnieją różne hipotezy na temat aresztowania i śmierci Hieronima Łagody. Jedna mówi, że Łagoda został aresztowany w wyniku zdrady. W lutym 1944 roku Niemcy zaskoczyli we wsi Boczki gm. Bogusze 3 partyzantów. W czasie próby ucieczki dwaj z ich zostali zastrzeleni, natomiast Antoni Orzechowski został ujęty. W wyniku ciężkich tortur, którym był poddany w trakcie przesłuchań, ujawnił znane mu tajemnice konspiracyjne, które doprowadziły do ujęcia kpt. Łagody. 18 II 1944 r. na kolonii Kubra, gm. Przytuły kpt. Łagoda prowadził zajęcia z 18 słuchaczami Szkoły Podchorążych. Niemcy otoczyli kolonię i wszystkich aresztowali. Po przewiezieniu do więzienia w Łomży aresztowani zostali poddani ciężkiemu śledztwu, któremu towarzyszyły tortury, a następnie wszyscy zostali rozstrzelani. Według drugiej wersji, kpt. H. Łagoda został aresztowany 18 lutego w mleczarni w Przytułach. W dowodzie legalizacyjnym miał wpis, że był w tej mleczarni zatrudniony, jako „chłopiec na posyłki”. Tego dnia do mleczarni przyszli żandarmi i „Lak” wyróżniający się ubiorem i sylwetką został zauważony. Żandarmi znali pracowników mleczarni, stąd wpis w dowodzie o zatrudnieniu w mleczarni wydał się im podejrzany. Kpt. „Lak” i właściciel mleczarni Sobieszczyk zostali aresztowani, przewiezieni do więzienia w Ełku, a następnie do obozu koncentracyjnego. Z obozu wrócił tylko Sobieszczyk. Jeszcze inna wersja mówi, że po aresztowaniu w Przytułach kpt. „Laka” przewieziono do więzienia w Łomży, gdzie został brutalnie skatowany, następnie zastrzelony. Hieronim Łagoda rodziny nie założył. Został odznaczony: Orderem Virtuti Militari  V kl. (nr 13417), Krzyżem Walecznych, Medalem Wojska, bryt. Medalem Wojny 1939-45, franc. Croix de Guerre. Jedna z ulic w Łomży nosi imię Hieronima Łagody.