Stefańska Kamila Józefa

Stefańska Kamila Józefa (1838-1902)  – polska tancerka baletowa w latach ok. 1850-1868. Na scenach zagranicznych notowana jako: Camille Stefaniska (Paryż, Wiedeń), Camilla Stefaniska (Neapol), Camilla Stefanska (Lizbona, Mediolan), Camille Stephanska (Manchester), Kamilla Stefanska (Berlin) i Камилла Стефанская (Sankt Petersburg). W latach 1862-1868 primabalerina Teatru Wielkiego w Warszawie. Od 21 grudnia 1868 baronowa Camilla von Kleydorff, a od 28 grudnia 1868 Morganatyczna małżonka heskiego księcia Emila zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg. Urodziła się 21 stycznia 1838 r. w Łomży. Kamila Józefa Stefańska była córką geometry Antoniego Józefa Stefańskiego (1798-1837) i dyplomowanej akuszerki Teofili Eleonory z Szymańskich (1816-1874).  Kamila była pogrobowcem, bo jej ojciec zmarł 28 czerwca 1837, co wynika z jej aktu urodzenia. Ich matka po śmierci męża pracowała jako akuszerka w Łomży i tam urodziła się Kamila. Jako młoda wdowa z trojgiem dzieci poznała wkrótce owdowiałego ziemianina Antoniego Jakuba Ignacego Suchodolskiego (1795-1863), emerytowanego rewizora skarbowego guberni augustowskiej i sędziego pokoju okręgu biebrzańskiego, którego poślubiła w Warszawie w 1848. Zapewnił on troskliwą opiekę i wychowanie jej dzieciom, czego trwałym świadectwem jest inskrypcja na jego powązkowskim grobie: „Najlepszemu mężowi i ojczymowi stroskana żona wraz z pasierbami”. Około 1848 Kamila rozpoczęła naukę tańca w szkole baletowej Warszawskich teatrów Rządowych, gdzie uczyła się kolejno pod kierunkiem pedagogicznym wybitnych tancerzy sceny warszawskiej: Konstancji Turczynowiczowej, Mikołaja Grekowskiego i Antoniego Tarnowskiego. Prawdopodobnie już ok. 1850 występowała w Teatrze Wielkim, ale jej debiut solowy odnotowano dopiero w przedstawieniu baletu Katarzyna, córka bandyty (20 grudnia 1853), w którym występowała gościnnie w Warszawie słynna włoska primabalerina Carlota Grisi. Już w 1854 została awansowana na stanowisko koryfejki. Pierwszą dużą rolę tańczyła 6 lipca 1856 jako Mirta, królowa Willid w balecie Gisele. W połowie 1857 r. wyjechała do Paryża na stypendium doskonalące, ufundowane przez dyrekcją Warszawskich Teatrów Rządowych. Uczyła się tam w Conservatoire de Danse (szkole opery) m.in. pod kierunkiem wybitnego pedagoga Louis-François’a Gosselina w tzw. classe de perfectionnement (klasie udoskonalenia), po czym w grudniu 1857 i w styczniu 1858 wystąpiła pięciokrotnie na scenie Théâtre Impérial de l’Opéra (opery paryskiej), tańcząc pas de deux z Louis’em Mérante jako partnerem, w choreografii François’a Alberta, w II akcie opery Faworyta Donizettiego. Od września 1858 była pierwszą tancerką w Real Teatro di San Carlo w Neapolu, w zespole baletowym pod dyrekcją Salvatore Taglioniego. Była tam m.in. pierwszą wykonawczynią głównej roli żeńskiej Haydée w balecie „Edmondo Dantès” (późniejszy tytuł „Monte Christo”) w choreografii Giuseppe Roty, w którym święciła z czasem tryumfy także gościnnie w Wiedniu (1866) oraz na scenie Teatru Wielkiego (premiera warszawska: 27 sierpnia 1866 w realizacji Romana Truczynowicza). W sezonie 1859/60 była primabaleriną Real Theatro de Sao Carlos w Lizbonie, a jesienią 1860 tańczyła w Theatre Royal w Manchesterze. Potem uczęszczała jeszcze na lekcje mimiki w Mediolanie i występowała krótko w tamtejszym Regio Teatro della Canobbiana. Do Warszawy powróciła w październiku 1861. Miała jeszcze zaproszenie do Madrytu, ale nie wyjechała i już z początkiem 1862 została zaangażowana jako pierwsza tancerka w Teatrze Wielkim. Wkrótce starała się obiektem adoracji stacjonującego w Warszawie heskiego księcia w służbie rosyjskiej, świeżo owdowiałego Emila zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg, co miało duży wpływ na dalszy rozwój jej kariery artystycznej. Występowała w Warszawie w coraz to nowych rolach, zyskiwała świetne oceny prasy i stałe wyrazy uznania ze strony publiczności. W 1866 występowała też gościnnie na scenach Kärntnertheater w Wiedniu i Hoftheater w Berlinie, a dwa lata później na scenach Teatru Bolszoj i Teatru Maryjskiego w Sankt Petersburgu w baletach Giselle, Esmeralda i Faust. Jak ją ceniła i nagradzała warszawska publiczność niech świadczy taka oto relacja prasowa po jej benefisowym przedstawieniu w roli Fiametty 25 września 1868, jednym z ostatnich już w karierze primabaleriny: „Benefisowe przedstawienie Fiametty, spełniane wczoraj na scenie Wielkiego Teatru, powiodło się bardzo świetnie. Jego Cesarska Wysokość Wielki Książę Mikołaj Mikołajewicz, w towarzystwie JW. Hrabiego Namiestnika, zaszczycić raczył obecnością swoją to widowisko. Publiczność zgromadzona tłumnie przyjmowała p. Stefańską, beneficjantkę, salwami hucznych oklasków i przywoływała ją kilkakrotnie. Istotnie też primabalerina nasza podczas wczorajszego wieczoru przewyższyła samą siebie, wykonując wszystkie tańce w obszernej i bogatej roli Fiametty z niewypowiedzianym wdziękiem i swobodą. Szczególniej jednak zachwyciła widzów wykonaniem pas solowego (Cyganki) w akcie drugim. Jakoż po zakończeniu tego pas ofiarowano balerinie przepyszny bukiet i kosz żywych kwiatów i zarzucono ją kwiatami, a oprócz tego kosztowny i pełen wytwornego smaku garnitur składający się z bransolety, kolczyków i broszy przystrojonych w perły i brylanty. Można więc śmiało powiedzieć, że wieczór wczorajszy był prawdziwym tryumfem p. Stefańskiej, i przekonał ją o żywej sympatii publiczności, umiejącej cenić jej talent i pracę”. Te perły i brylanty były bez wątpienia od obecnego na widowni księcia Emila zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg – na pożegnanie jego przyszłej żony ze sceną. Artystka zakończyła bowiem swoją karierę 22 października 1868 tańcząc po raz ostatni rolę Angeli w balecie Marco Spada. Potem wyjechała z Warszawy, by rozpocząć nowe życie w Wielkim Księstwie Hesji. 21 grudnia 1868 za wstawiennictwem swojego książęcego adoratora Kamila Stefańska otrzymała od wielkiego księcia Hesji, Ludwika III, tytuł baronowej von Kleydorff i w kilka dni później, 28 grudnia we Frankfurcie nad Menem wzięła ślub cywilny, a w Gross-Bieberau ślub kościelny z księciem Emilem zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg (1824–1878). Była jego żoną morganatyczną, a ich ślub okazał się jednym z głośniejszych w Europie mezaliansów. Po dziesięciu latach szczęśliwego małżeństwa baronowa von Kleydorff owdowiała, jednak mąż doskonale zabezpieczył przyszłość żony i ich dzieci. Mieli bowiem ze sobą córkę Kucę, zmarłą prawdopodobnie w niemowlęctwie oraz trzech synów. Byli to baronowie: biznesmen Ludwig von Kleydorff (1869–1918), porucznik kawalerii Landwehry, a potem pasjonat łowiectwa i autor wspomnień ze swych afrykańskich podróży Wilhelm von Kleydorff (1871–1914) oraz śpiewak operowy Emil von Kleydorff (1874–1949). Tylko najmłodszy był kontynuatorem pasji artystycznych matki, choć z racji swojego książęcego pochodzenia, z uwagi na reputację rodu nie mógł realizować ich w sposób całkiem otwarty. Baron Emil von Kleydorff występował więc pod pseudonimem Franz Egenieff jako uznany baryton wagnerowski, a później także aktor filmowy. Camilla von Kleydorff zmarła 8 listopada 1902  w swojej eleganckiej willi w Wiesbaden, ale została pochowana na cmentarzu rodzinnym w parku obok neorenesansowego zamku w Wehrdzie (Schloss Hohenwehrda) zbudowanego w 1901 przez jej syna, barona Wilhelma von Kleydorffa. Jej grób zachował się tam do dzisiaj. Jej potomkowie żyją do dziś w Stanach Zjednoczonych. Źródło: wikipedia.