Skrzek Zenon

Skrzek Zenon (1919-2007) –  dr weterynarii,  harcerz, konspirator, skazany na sowieckie łagry. Urodził się 19 czerwca 1919 roku w Ostrołęce. Wkrótce ojciec jego – naczelnik poczty – został przeniesiony do Suwałk. Kiedy w 1927 zmarł nagle, matka postanowiła opuścić Suwałki i zamieszkać z małym synkiem w Łomży, bliżej rodziców i brata. Naukę rozpoczął w Łomży w Szkle Powszechnej na Rybakach.  Po jej ukończeniu, 27 czerwca 1930 roku zdał egzamin wstępny i został uczniem  pierwszej klasy humanistycznej Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Tadeusza Kościuszki. 7 kwietnia 1932 roku zmarła jego mama. Sierotą zaopiekował się brat mamy – Jan Łuba – wyższy urzędnik kolejowy. W domu wuja Zenek mieszkał aż do matury. Ogromny wpływ na jego życie w tej sytuacji miało harcerstwo i Sodalicja Mariańska.  Do harcerstwa wstąpił w pierwszej klasie. Był aktywnym harcerzem –  zakończył swoją działalność w szkolnej drużynie funkcją zastępowego. Brał udział  w Światowym Zlocie Harcerstwa w Spale w 1935 roku. Bardzo mile wspominał letnie obozy harcerskie, ćwiczenia i zdobywanie sprawności. Obozy harcerskie dały mu wiele tężyzny fizycznej, nauczyły odwagi, krajoznawstwa, zaradności życiowej, dyscypliny, koleżeństwa i wytrwałości. Wszystko to przydało mu się  później w szkole podchorążych. Do Sodalicji Mariańskiej należał od piątej klasy. Sodalicja zbliżyła go do Boga, ugruntowała podstawy wiary, której nie opuścił i później. Dzięki niej miał siłę do przetrwania ciężkich chwil, a miał  ich w życiu bardzo wiele (wojna z Niemcami w 1939 roku, praca w konspiracji podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej, więzienie niemieckie i sowieckie łagry).  Maturę otrzymał w maju 1938 roku. W sierpniu zdał pomyślnie egzamin na Wydział Weterynaryjny Uniwersytetu Warszawskiego i wziął roczny urlop akademicki w celu odbycia czynnej służby wojskowej. Dostał skierowanie  do Szkoły Podchorążych Rezerwy 18 Dywizji Piechoty w Zambrowie. Podchorążówkę ukończył  w stopniu kaprala podchorążego, otrzymując przydział do drugiej kompanii, pierwszego batalionu 33 PP  w Łomży. W pułku stawił się w końcu lipca. Początkowo ze swoją kompanią pracował przy budowie umocnień polowych w Nowogrodzie, a następnie od sierpnia – okopów wzdłuż ulicy Nowogrodzkiej na Skowronkach.  W dniach 1–11 września na piątnickich fortach walczył w obronie Łomży, skąd wraz z pierwszym batalionem, w nocy z 11 na 12 września, wycofywał się w  okolice Zambrowa. Widział zniszczoną bombardowaniami i pożarami Łomżę. Wspominał przygnębiający widok rozbitych i splądrowanych sklepów. Brał udział w walkach 33 PP w okolicach Zambrowa, Andrzejewa i Łętownicy i należał do tej nielicznej grupy żołnierzy, której udało się wydostać z kotła. W końcu września, unikając niewoli, powrócił do Łomży, gdzie od razu został zaprzysiężony do tajnej organizacji wojskowej. W kwietniu 1940 roku, zagrożony aresztowaniem przez NKWD, przedostał się do Generalnej Guberni. Nadal działał w konspiracji. W  początkach 1943 roku powrócił do pracy konspiracyjnej w Łomży.  W kwietniu 1944 roku w czasie ulicznej łapanki został aresztowany przez Gestapo. Z więzienia wydostał się 13 września,  kiedy do Łomży wkroczyła Armia Czerwona.  Wobec niemożliwości przedostania się przez front do zachodniej części Polski, nawiązał kontakty konspiracyjne z ruchem podziemnym w Siedlcach. Powracając do Łomży z tajną prasą zatrzymał się na noc we wsi Krajewo Borowe. Tam  w nocy z 23 na 24 października został wraz z gospodarzami aresztowany przez SMERSZ. Przewieziony do Białegostoku,  po wielokrotnych przesłuchaniach, został skazany „… za działalność przeciwko ZSRR…” na 5 lat łagru. Przebywał kolejno w obozach: Ostaszków, Riazań i Borowicze. Do Polski wrócił 27 października 1947 roku i w tym samym roku rozpoczął studia na weterynarii na UW.  Dyplom lekarza uzyskał w roku 1952. W latach 1952–60 pracował jako lekarz weterynarii w Orzyszu, Lidzbarku Warmińskim i Wągrowcu. Od 1975 roku był zastępcą wojewódzkiego lekarza weterynarii w Radomiu. W 1981 roku przeszedł na emeryturę, ale pracował na pół etatu. W 1982 roku uzyskał dyplom doktora weterynarii. Był żonaty, miał troje dzieci –  dwie córki i syna. Działał społecznie w różnych organizacjach. Należał do Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej od chwili jego powstania w 1958 roku. W  roku 1988 wstąpił do Drużyny Weteranów – Harcerzy Ziemi Łomżyńskiej, gdzie w 1990 roku otrzymał stopień Harcerza Rzeczpospolitej, w 1999 roku został decyzją Rady Drużyny uhonorowany godnością „Zasłużony Weteran Harcerstwa Łomżyńskiego”. W maju 2002 roku przyznano mu Odznakę 80-lecia ZHP. Działał też aktywnie w Klubie Inteligencji Katolickiej w Radomiu, był członkiem Zarządu Związku Sybiraków w Radomiu i członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem za Udział w Wojnie Obronnej 1939 roku, Krzyżem Zesłańców Sybiru, Honorową Odznaką Sybiraków, Krzyżem Więźnia Politycznego i Odznaką Pamiątkową Akcji „Burza”. Zmarł 14 sierpnia 2007 roku. (Za wspomnieniami Jerzego Smurzyńskiego).