Emilian Kudyba – „Człowiek Renesansu”
Gdyby można było sylwetkę Emiliana Kudyby objąć jedną formułą, trzeba by zacząć od tej, którą wymyślili dawni humaniści: „człowiek renesansu”. Najpierw doświadczony lekarz weterynarii, nominowany na stanowisko visiting expert do spraw weryfikacji programów nauczania w zakresie higieny żywności na wydziałach weterynaryjnych uczelni europejskich; potem zaś animator krajowego środowiska branżowego i aktywny członek wielu zagranicznych gremiów; lider lokalnej społeczności, ale też uczestnik międzynarodowych konferencji, autor cennych publikacji w języku polskim i angielskim. Jego biografia nie poddaje się łatwym schematom, nie pozwala się zamknąć w stereotypowych formułach. Jej istotą pozostaje nadmiar – wielość pasji, różnorodność działań, nieustanny ruch, dynamizm, otwartość na nowe.
Zakorzenienie
A przecież nie musiało tak być. Kiedy w 1977 r. ukończył studia w zasłużonej i cieszącej się słusznym poważaniem lubelskiej Akademii Rolniczej i związał swój los najpierw z Państwowym Zakładem Leczenia Zwierząt w Brzesku (woj.tarnowskie), następnie z Państwowym Zakładem Leczenia Zwierząt w Turku (woj.konińskie), następnie zaś z Lecznicą Specjalistyczną w Łomży (woj.łomżyńskie), można było raczej spodziewać się, że – tak jak wielu – podda się małej stabilizacji, odbierającej energię, pogrążającej w letargu, zabijającej kreatywność.
Tak się jednak nie stało. Sposobem na walkę z marazmem okazało się … zakorzenienie. Wydaje się przecież ważne, żeby być skądś, związać swój los z tym, a nie innym miastem, z jego historią i kulturą, z jego krajobrazem, klimatem, z jego ludźmi. Z tą a nie inną wspólnotą. Z tą a nie inną ulicą. Być z Łomży. Być jej częścią. Niemal od razu włączył się w prace Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych, Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów, stał się aktywnym członkiem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Oddział w Łomży (w 2012r. wybrany do Zarządu Oddziału) a także Łomżyńskiego Oddziału Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Do dziś współpracuje z lokalnymi mediami, informując je o istotnych wydarzeniach ,stale promuje dobry wizerunek lekarza weterynarii. Swym doświadczeniem służy władzom lokalnym i miejscowemu Zespołowi Szkół Weterynaryjnych i Ogólnokształcących Nr 7 w Łomży. Stopniowo stał się znanym organizatorem warsztatów edukacyjnych przeznaczonych nie tylko dla młodszych pracowników weterynarii ale także, a nawet przede wszystkim dla szerokich kręgów lokalnej społeczności. Świetny prelegent, korzystający z nowoczesnych technik multimedialnych, wyposażony w najnowszą wiedzę metodyczną (poświadczoną dyplomem ukończenia kursu pedagogicznego) od wielu lat upowszechnia wiadomości z zakresu weterynarii. Młodzi pracownicy zawdzięczają mu praktyki i staże zagraniczne, ci którzy odeszli na emeryturę – pamięć i troskę. To dzięki niemu, dzięki jego organizacyjnym talentom i pasjom środowisko weterynaryjne w Łomży jest tak dobrze zintegrowane. Swe pasje społeczne realizuje zresztą także poza środowiskiem branżowym – na niwie zaniedbanych społeczności lokalnych. A może się tu poszczycić niemałymi osiągnięciami. Gdy w 2006 r. zainicjował na swojej posesji „Europejski Dzień Sąsiada” można było domniemywać, że chodzi o zwykłe kameralne spotkanie kilku osób. Nic podobnego. Od początku miały niezwykły rozmach i kilkudziesięciu uczestników. Dziś przybrały wymiar międzynarodowy. W 2019r. będą organizowane już po raz czternasty. Cieszą się dużym zainteresowaniem i każdego roku przybywa na nie coraz więcej osób. Dziesiątki inicjatyw, wystąpień, akcji – nie przeszły niezauważone. W 2004 roku Emilian Kudyba otrzymał honorową odznakę „Meritus” – za zasługi dla samorządu zawodowego, a następnie, w 2008r. złotą odznakę „Zasłużony dla Towarzystwa Wiedzy Powszechnej Oddział Regionalny w Łomży”. W tym samym roku otrzymał członkostwo honorowe Kujawsko Pomorskiej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej . Za swoją aktywność zawodową w poprzednich latach otrzymał odznaczenie „Zasłużony Pracownik Rolnictwa”, ”Wzorowy Pracownik Służby Weterynaryjnej”, ”Za zasługi dla województwa łomżyńskiego”, Brązowy Krzyż Zasługi, Złoty Krzyż Zasługi, Honorowy Medal I stopnia za osiągnięcia w zakresie współpracy międzynarodowej nadany przez Głównego Lekarza Weterynarii Republiki Litewskiej, Złoty Medal za Długoletnią Służbę, Medal 60 lecia TWP i 10 lecia Oddziału Łomżyńskiego za krzewienie i upowszechnianie idei Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Odznakę „Zasłużony dla Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych”, Odznakę za „Zasługi dla Polskiego Stowarzyszenia Bujatrycznego”, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Medal Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2017) i wiele innych.
Działać lokalnie i… globalnie
Stał się jednak kimś więcej niż działaczem lokalnym. Zakres jego aktywności daleko wykracza poza obszar małej ojczyzny. Przekracza granice kraju. Po części jest to zapewne skutkiem naturalnej drogi rozwoju zawodowego. Emilian Kudyba w latach 1981-1986 pracował jako inspektor w Oddziale Terenowym, a w latach 1986-1988 – w Wojewódzkim Zakładzie Weterynarii w Łomży. Od 1993 roku sprawował funkcje kierownicze. Najpierw (do 2004r.) kierował Zespołem Inspektorów Weterynaryjnych przy „Sokołów” S.A. Oddział Zakłady Mięsne FARM FOOD w Czyżewie (pow. Wysokie Mazowieckie woj. podlaskie), a w latach 2004-2006 – Zespołem ds. Higieny Środków Spożywczych w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii w Wysokiem Mazowieckiem. W 2006 r. zostaje Starszym Inspektorem w Powiatowym Inspektoracie Weterynarii w Łomży, a od 2009 zastępcą Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Wszystko to nie byłoby zapewne możliwe, gdyby nie dysponował szeroką wiedzą na temat prawa żywnościowego Unii Europejskiej, zasad nowoczesnego nadzoru i współczesnych metod zapewniania bezpieczeństwa żywności – zdobytą podczas licznych szkoleń i dwuletnich studiów specjalizacyjnych z zakresu higieny zwierząt rzeźnych i żywności pochodzenia zwierzęcego. Ale najważniejszym źródłem jego ponadlokalnej aktywności stała się owocna praca w międzynarodowych programach adresowanych do krajów Europy Wschodniej. Od 1994 r. Emilian Kudyba towarzyszy przedstawicielom USDA-FSIS podczas ich inspekcji w polskich zakładach mięsnych uprawnionych do eksportu mięsa i przetworów na rynek USA. Brał udział także w stażu zorganizowanym przez Cochran Fellowschip Programme i USDA/ FSIS w Stanach Zjednoczonych. Biegła znajomość języka angielskiego, potwierdzona certyfikatem Krajowej Szkoły Administracji Publicznej w Warszawie, umożliwiła mu aktywne uczestnictwo w posiedzeniach weterynaryjnych grup roboczych w Brukseli, w warsztatach organizowanych przez MATRA/ADEPT Accesion-Oriented Dutch European Proficiency Training w Holandii czy też w szkoleniu dla liderów z zakresu bezpieczeństwa żywności, zorganizowanym w Pradze przez Konfederację Przemysłu Żywnościowego i Napojowego UE, szkoleniu zorganizowanym przez DG SANCO dla urzędowych lekarzy weterynarii w Portugalii, konferencji krajów azjatyckich w Turkmenistanie. Jego udział w konferencji w Bukareszcie – prowadzonej przez organizację FIDA Confcommercio – zaowocował stałą współpracą z wieloma międzynarodowymi organizacjami weterynaryjnymi. Od 2007 roku współpracuje z Włoskim Stowarzyszeniem Lekarzy Medycyny Weterynaryjnej. Od tego czasu zapraszany przez władze stowarzyszenia, uczestniczy w cyklicznych konferencjach, jakie odbywają się w Cremonie/Włochy. Tematy jego referatów, wygłaszanych w języku angielskim dotyczyły dotąd audytu, systemu nadzoru nad produkcją żywności, systemu organizacji inspekcji weterynaryjnej w Polsce, systemu HACCP oraz zoonoz. Z czasem stał się cenionym współpracownikiem międzynarodowych gremiów. Jako ekspert ANMVI (Włoskiego Stowarzyszenia Lekarzy Medycyny Weterynaryjnej) współorganizuje od kilku lat międzynarodowe warsztaty poświęcone głównie bezpieczeństwu żywności. Uczestniczy także w procesie rekrutacji na nie lekarzy weterynarii z różnych krajów .
Od 2007r. jest aktywnym członkiem Unii Europejskich Higienistów Weterynaryjnych. W poprzedniej kadencji pełnił w tej organizacji funkcję Wiceprezydenta. Podczas Zgromadzeń Ogólnych wielokrotnie prezentował problematykę lekarzy weterynarii w Polsce. W 2011r. szeroko i skutecznie promował w kraju i zagranicą Światowy Rok Weterynarii. Jako jedyny lekarz weterynarii w Polsce zamieścił na oficjalnej francuskiej stronie internetowej obchodów Światowego Roku Weterynarii zdjęcia z wydarzeń promujących zawód weterynaryjny. Obchody 250-lecia edukacji weterynaryjnej stały się jego ogromną pasją. Współprojektował statuetkę Światowego Roku Weterynarii (jedyna w kraju). Jej kopie znajdują się obecnie w ponad 50 krajach świata.
Swe doświadczenia zagraniczne Emilian Kudyba potrafi też umiejętnie przenosić na grunt krajowy. W 2006 r. był członkiem zespołu Głównego Lekarza Weterynarii ds. zmiany systemu nadzoru nad żywnością w Polsce. Współpracował w transpozycji aquis communataire do ustawodawstwa krajowego. Jako aktywny działacz sekcji higienistów weterynaryjnych w Europejskiej Federacji Lekarzy Weterynarii uczestniczył w obradach Zgromadzenia Ogólnego FVE w Krakowie (2007),w Wiedniu (2008),Brukseli (2009,2010,2011,2012,2013,2014,2015,2016) Bazylei (2010) Palermo (2011) Amsterdamie (2012) Mariborze/Słowenia (2013) Biarritz (Francja) (2014), Jassy (Rumunia) (2015)Tallinn (Estonia) (2017)Bergen (Norwegia) (2018) Rzym (Włochy) (2018). Podczas XIII Kongresu PTNW w Olsztynie (2008) aktywnie uczestniczył w obradach sekcji historycznej Towarzystwa, podczas której przedstawił działalność Łomżyńskiego Oddziału Wspólnoty Polskiej na rzecz zawodu i nauk weterynaryjnych w Europie Wschodniej, a także – w jaki sposób naukowe i zawodowe organizacje weterynaryjne promują dziś wizerunek lekarza weterynarii.
Był członkiem Krajowej Rady Lekarsko Weterynaryjnej V Kadencji a w VI kadencji był członkiem Komisji KRLW ds. Współpracy z Zagranicą, w obecnej VII kadencji członkiem Komisji Egzaminacyjnej ze znajomości Języka Polskiego. Pełni funkcję członka Zespołu Redakcyjnego Biuletynu Północno Wschodniej Izby Lekarsko Weterynaryjnej. Był członkiem Zespołu Redakcyjnego ukraińskiego miesięcznika „Medycyna Weterynaryjna”, aktualnie jest członkiem Zespołu Redakcyjnego chorwackiego dwumiesięcznika „Veterinarska Stanica”. Wspomagał i nadal wspiera Prezesa i Radę Północno Wschodniej Izby Lekarsko Weterynaryjnej w przygotowywaniu uroczystości jubileuszowych (wykład z okazji XX lecia PWILW) ,okolicznościowych (scenariusz uroczystości poświęcenia i przyjęcia sztandaru przez PWILW). Aktywnie uczestniczy w organizacji zagranicznych wyjazdów studyjnych lekarzy weterynarii (Londyn, Bruksela, Wilno, Winnica, Ryga).
W 2010r. był jednym z inicjatorów przywrócenia działalności Łomżyńsko – Ostrołęckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Nauk Weterynaryjnych.
Od tego czasu w ramach funkcjonowania reaktywowanego weterynaryjnego towarzystwa naukowego uczestniczył w organizacji wielu ciekawych konferencji i spotkań. Na szczególną uwagę zasługują wieczory poetyckie, spotkania historyczne, wywiady z dziennikarzami. Współpracując z Panią prof. dr hab. Teresą Zaniewską Kierownikiem Katedry Edukacji Kultury SGGW w Warszawie rozpowszechnia w środowisku weterynaryjnym wartości humanistyczne.
Stale bierze udział w wydarzeniach kulturalnych w Łomży, dla wielu jest autorytetem, cieszy się powszechnym szacunkiem.
Specjalista od PR-u, wciąż zadziwia wielością pomysłów i inicjatyw. Ci którzy go poznali, mówią o nim: wulkan pozytywnej energii. Wydaje się, że się nie mylą.
