1905 Strajk uczniów łomżyńskich gimnazjów

Dnia 3 lutego 1905 roku rozpoczął się strajk uczniów gimnazjów łomżyńskich wymierzony przeciw przymusowej rusyfikacji w szkołach. Strajk rozpoczął się w gimnazjum męskim przy pl. Kościuszki (wówczas Nowym Rynku).

***
Szerokim echem wśród społeczeństwa Łomży odbił się strajk szkolny w 1905 roku. Domagając się spolszczenia szkoły, młodzież porzuciła naukę (uczono się nadal na tajnych kompletach), pomimo kilkakrotnych nakazów władz szkolnych nie wracając do szkoły. Pomimo nieobecności większości uczniów naukę wznowiono (często przy prawie pustych ławkach), a przywódców strajku usunięto ze szkoły. Wśród uczącej się młodzieży przewali Rosjanie i Żydzi. Jak pisze Władysław Świderski: ”Powoli słabsi na duchu uczniowie Polacy zaczęli przekradać się na lekcje. Strajkująca młodzież urządzała czaty na łamistrajków, wynikły z tego burdy i bitki, zaś żandarmeria pilnie śledziła za strajkującymi, wysyłając ich do miejsca stałego zamieszkania i oddając pod nadzór policji. Lata 1904, 1905 i 1906 były latami wielkiego napięcia nerwowego, nadziei i bohaterskich, a często nieopatrznych czynów także w Łomży i łomżyńskiem. Przy każdej sposobności urządzano dawno niewidziane w naszym mieście pochody narodowe i manifestacje robotnicze. Podczas jednej z takich manifestacyj L. J., uczeń gimnazjum, spoliczkował policmajstra Frankensztejna, człowieka zresztą łagodnego i nieszkodliwego”.
***

Danuta Bzura, Od zaborów do odzyskania niepodległości