Edmund Rawicz-Zakrzewski (1919-2014) 18 sierpnia 2014 r. zmarł w Pucku kpt. Edmund Zakrzewski – wybitny nauczyciel, przyjaciel, wzorowy patriota i obrońca Ojczyzny. Miał 95 lat. Urodzony 12 X 1919 r. w Pachuczynie pow. Kolno, syn Heleny i Czesława – człowiek o wielkich walorach patriotycznych, moralnych i etycznych. Młode lata upłynęły mu w rodzinnych stronach na pobieraniu nauk w szkołach w Kolnie i Łomży. Wybuch wojny we wrześniu 1939 r. nakazał mu wstąpić ochotniczo do wojska, gdzie przeszedł przeszkolenie w oddziałach łączności w warszawskich formacjach ochotniczych. Podczas działań w okolicy m. Piaski Lutarskie został dwukrotnie ranny i wraz z innymi oddziałami dołączył do formacji wojsk pod dowództwem gen. Franciszka Kleberga. Uczestniczył w ostatniej bitwie Wojska Polskiego w dn. 4-6 X 1939 r. Ranny dostał się do niewoli, w której przebywał do dn. 2 XI 1940 r. Zwolniony jako inwalida wojenny powrócił do Warszawy, gdyż w rodzinne strony powrót – ze względu na podział Polski dokonany przez okupantów – był udaremniony. W dniu 15 I 1941 r. wstąpił do konspiracji i od tego dnia – pod pseudonimem „Żubr” – działał w małym sabotażu „Szarych Szeregów”, biorąc czynny udział w licznych akcjach (plakatowanie antyhitlerowskie, malowanie haseł oraz kolportaż ulotek i prasy podziemnej). Zagrożony aresztowaniem ukrywał się do wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej 22 VI 1941 r. Potem powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Kolnie. W bardzo krótkim czasie nawiązał kontakt z istniejącą już konspiracją, jako znający język niemiecki stał się bardzo przydatny w pracy miejscowego urzędu miasta (Amskommisariat), a także w placówce noszącej kryptonim „Śmiałowo” III-go Inspektoratu Armii Krajowej Łomża.
W pracy, mając dostęp do kartotek ewidencyjnych mieszkańców miasta wynosił je, aby w mieszkaniu dokonywać zmian w datach urodzin lub innych mających znaczenie w identyfikacji osób zagrożonych wywozem na przymusowe roboty, aresztowanych lub ukrywających się przed okupantem. Ukończył konspiracyjny kurs podchorążych rezerwy i brał udział jako wykładowca w kursach konspiracyjnych łączności bezprzewodowej, sabotażowo-dywersyjnym dla podoficerów młodszych roczników. Ponadto brał udział w redagowaniu „Biuletynu Informacyjnego” kolportowanego poza terenem działalności placówki i bardzo przydatnego w konspiracji. W nim często występował pod pseudonimem „Młot”. Liczne aresztowania oszczędziły Jego osobę – miał to szczęście.
Po zakończeniu działań kontynuował dalszą naukę oraz studia na Uniwersytecie Prawa w Warszawie. W dniu 10 X 1948 r. został aresztowany pod zarzutem działalności na szkodę ustroju kraju i skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności przez Sąd Wojskowy w Warszawie. Po odbyciu kary w więzieniu o zaostrzonym rygorze w Rawiczu podjął pracę w charakterze nauczyciela na terenie pow. Kolno, a także kontynuował studia zaoczne na wydziale Rolnym Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, uzyskując tytuł magistra inżyniera rolnictwa. Nie mogąc uzyskać pracy zgodnie z wykształceniem na terenie pow. Kolno lub Łomża (prawdopodobnie miała na to wpływ Jego przeszłość polityczna) przeniósł się i zamieszkał na terenie woj. gdańskiego. Kuratorium Okręgu Gdańskiego oferowało mu pracę, a także Jego żonie w Technikum Rolniczym w Kłaninie, pow. Puck. Od roku 1970 pełnił tam funkcję dyrektora. Na tym stanowisku doczekał zasłużonej emerytury. Zamieszkanie na innym terenie, poza rodzinnymi stronami, nie spowodowało całkowitego zerwania kontaktu z Małą Ojczyzną. W roku 1970 zapisał się na listę członków Oddziału Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej z siedzibą w Gdyni. Brał czynny udział w zebraniach w Sopocie, Gdańsku Oliwie i Gdyni, przyczyniając się do utrwalenia wielu faktów z przeżytych lat wojennych i okupacyjnych. Trwała więź z rodzinną ziemią istniała niemal do śmierci. Sędziwy wiek, choroby i trudności z przemieszczaniem się utrudniały udział w zebraniach i spełnianiu obowiązków organizacyjnych. Jednak kontakt telefoniczny utrzymywał z TPZŁ niemal do ostatnich dni życia.
Nasz Przyjaciel, nieco starszy Kolega od młodych lat (tych trudnych, bo pod jarzmem okupanta), wzorowy Patriota i Obrońca Ojczyzny odszedł od nas, pozostawiając w pamięci niezatarte wspomnienia. Uhonorowany został niemal 30 odznakami (medalami, krzyżami i dyplomami) państwowymi, resortowymi i wojskowymi. Pogrzeb śp. kapitana Edmunda Zakrzewskiego w dniu 23 VIII 2014 r. w Pucku zgromadził wielotysięczne rzesze tych, którzy Go znali i dla których był bliski jak Przyjaciel. Nie zabrakło byłych uczniów, wychowanków oraz tych, którzy pragnęli oddać honory Jego pracy i umiłowaniu Ojczyzny. Zasługi Jego przypomniał i ostanie słowa pożegnalne nad otwartą mogiłą w imieniu Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej oraz Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Gdyni wypowiadał niżej podpisany. Liczne poczty sztandarowe oddały w pokłonie honory.
