Brodzicki Czesław

Brodzicki Czesław (1937 – 2006). Urodził się 20 lipca 1937 roku we Lwowie. Dr farmacji, historyk. Dał się poznać w Kolnie jako społecznik, prowadził kabaret, zbierał materiały o przeszłości regionu, dużo jeździł, utrzymywał rozległe kontakty.  Zadebiutował jako historyk tomem o Kolnie, wydanym w 1982 roku. Książka zawierała mnóstwo informacji, miała w intencji Autora przyczynić się do poznania przeszłości miasta, „radosnych i tragicznych momentów, jakie te tereny przeżywały w ciągu wieków”. Powiew nowych czasów pozwolił m.in. na zamieszczenie fotografii przedstawiającej zwłoki żołnierzy polskich poległych pod Lemanem w 1920 roku. Dużo w tej książce nazwisk, cytatów, fakcików i taką manierę zastosował Czesław Brodzicki w kolejnych swych publikacjach. Tłumaczył, że dzięki temu czytelnicy mają szansę obcowania ze źródłami i silniejszego przeżycia dawnych zdarzeń, powiązania dziejów dawnych z teraźniejszością. Temu celowi służyć miały i felietony historyczne drukowane w „Kontaktach”, a zebrane w tomiku „Bywało w Łomżyńskiem” (1986).  Przedsięwzięciem ważkim okazało się wsparcie, jakiego Czesław udzielił Donacie Godlewskiej przy wydaniu w 1987 r. tomu „Łomża w latach 1794-1866” i tej pracy nie trzeba rekomendować, bo jest znaną i dostępną. Autorzy dali wyraz dumie z bohaterskiej przeszłości miasta, co Cz. Brodzicki podkreślił także w albumiku „Kazimierz Pułaski – marszałek łomżyński”, łącząc fakty z legendą. Legenda jeszcze wyraźniej wzięła górę w eposie o Janie z Kolna (1992) „domniemanym odkrywcy Ameryki w 1476 r.”  Osobliwe miejsce w dorobku Autora stanowią dwie książki o sobie i własnym rodzie herbu Broda lub Brodzic. Dziś to ważny zbiór danych do biografii Czesława Brodzickiego. Po wojnie zamieszkał krótko w Przemyślu i w Krakowie. Zażył biedy, mógł jednak liczyć na pomoc licznej rodziny. W III Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego utworzył orkiestrę szkolną, brał też lekcje śpiewu, dużo czytał. Gdy nie powiodła się pierwsza próba zostania studentem Akademii Medycznej, podjął pracę w nocnym lokalu „Cyganerii”, co zaowocowało nowymi interesującymi znajomościami. Muzyce pozostał wierny i podczas studiów farmaceutycznych, które skończył w 1963 roku (dwa lata wcześniej zawarł związek małżeński). Następnie został asystentem w Wytwórni Surowic i Szczepionek w Krakowie, w 1970 roku obronił pracę doktorską. Rodziły się dzieci, ojciec zmieniał miejsce pracy, aż 1 stycznia 1977 r. został kierownikiem laboratorium w kolneńskim Szpitalu Rejonowym. W książce „Moi przodkowie, moja rodzina i ja” napisał: „Byłem pracocholikiem, jak mnie nazywano, bez umiejętności cieszenia się zasłużonym odpoczynkiem”. Szczęśliwym wyborem w pracy badawczej Czesława Brodzickiego okazała się prastara Wizna. W 1997 roku obronił w Krakowie doktorat na temat: „Wizna i ziemia wiska do 1529 roku”, grodowi temu poświęcił dwa tomy, wydane w 1994 (początki osadnictwa) i w 2000 r. (monografia za lata 1529-2000). Najwięcej nowego wzniósł Czesław do dziejów osadnictwa, twórczo rozwijając wcześniejsze opracowania prof. Jerzego Wiśniewskiego. Dowodem na to mogą służyć rozprawy: „Ziemia łomżyńska do 1529 roku” (1999 r.) oraz „Kościoły i parafie w ziemi wiskiej i łomżyńskiej do 1529 r.” (2003 r.). Bardzo pożyteczne są zawarte w nich notki o poszczególnych miejscowościach. Nowością na łomżyńskim rynku były również tłumaczenia tekstów na język angielski, a nawet i na litewski (albumik „Moi Litwini”). Powracał Czesław Brodzicki do dziejów Łomży. Zrobił to między innymi w tomie o opactwie benedyktynek (razem z D. Godlewską) i o Łomży w latach 1529-1795 (obie w 2000 r.) oraz w ostatniej obszernej publikacji „Łomża i powiat łomżyński w latach drugiej wojny światowej i trudnych latach powojennych (do 1957 r.)”, która nosi już znamiona pośpiesznego pisania. Czesław spieszył się, marzył o sfinalizowaniu habilitacji, przygotował teksty do monografii Zambrowa, miał inne jeszcze plany. Pocieszeniem pozostaje biblioteczka publikacji Czesława Brodzickiego, badacza wyjątkowego trudu, autora o specyficznej manierze, herolda ziemi łomżyńskiej i wiskiej. (Adam Dobroński ) Na cmentarzu Rakowickim w Krakowie – nekropoli polskiej, gdzie spoczywają wybitni Polacy, m.in. Jan Matejko, oraz Juliusz i Wojciech Kossakowie 22 lutego 2006 r. odbył się pogrzeb dr. Czesława Brodzickiego.