Rynkiewicz Szymon

Rynkiewicz Szymon – prezydent Łomży w latach 1791–1793. 24 listopada 1789 roku z inicjatywy magistratu Warszawy i pod przewodnictwem prezydenta Warszawy Jana Dekerta, miasta królewskie zjednoczyły swoje wysiłki w celu poprawy bytu mieszczan. Uchwalono „Akt zjednoczenia miast”, który w dniu 27 listopada 1789 roku podpisało 294 delegatów ze stu czterdziestu jeden miast królewskich. Pod aktem widnieją także podpisy ówczesnego burmistrza Łomży, Szymona Rynkiewicza oraz 2 rajców miejskich. W trakcie obrad Sejmu Wielkiego, od kwietnia do czerwca 1791 roku sejm wydał 4 ustawy o miastach. W dniu 18 kwietnia roku przyjęto ustawę pod nazwą „Miasta nasze królewskie wolne w państwach Rzeczypospolitej”, zwaną prawem o miastach królewskich. Miasta lokowane na obszarach należących do króla nosiły miano królewskich, obok miast prywatnych, czy biskupich. Podstawowa różnica polegała na tym, że mieszczanie w miastach królewskich cieszyli się większą swobodą niż w pozostałych. Mieszkańcy mogli składać skargi i dezyderaty przed lustratorami starostw w przypadku konfliktu ze starostą, czego pozbawieni byli mieszkańcy miast prywatnych. W lustracji starostwa łomżyńskiego z 24 sierpnia 1789 roku, podpisanej przez burmistrza Szymona Rynkiewicza, zawarte są skargi łomżyńskich mieszczan: m.in. skarżyli się oni na duchownych z kościoła farnego, którzy w wybudowanej przez miasto szkole urządzili karczmę. Prawo o miastach dotyczyło w praktyce 141 miast królewskich, w tym także Łomży i rozszerzyło znacznie przywileje mieszczaństwa. List okólny w tej sprawie wydany przez króla Stanisława Augusta w dniu 16 sierpnia 1791 roku, rozesłany został po Rzeczypospolitej 26 sierpnia z podpisem Hugo Kołłątaja jako podkanclerzego koronnego. Zniesione zostały wszelkie jurydyki (obszary, które były prywatną własnością szlachcica, magnata, kościoła, do tej pory nie podlegały władzy miejskiej i prawu miejskiemu), a miasta uwolniono od sądownictwa starościńskiego. Mieszczan podzielono na dwie kategorie: posesjonatów i nieposesjonatów. Posesjonatom, czyli właścicielom nieruchomości zostały przyznane przywileje dotąd typowo szlacheckie. W zależności od liczby posesjonatów i nieposesjonatów wyodrębniono dwie grupy miast: miasta większe – podzielone na cyrkuły i miasta mniejsze – nie podzielone na cyrkuły. Wprowadzono zgromadzenia ludowe, skupiające po ok. 500 obywateli. Obszar, który taka liczba mieszczan zamieszkiwała tworzył cyrkuł. W miastach wielocyrkułowych wcześniej wybrani gminni tworzyli zgromadzenie, które wybierało zarząd miasta: prezydenta, wiceprezydenta i radnych, w liczbie zależnej od liczby cyrkułów. W 1791 roku w Łomży było 190 domów – w tym 166 drewnianych i 24 murowane oraz 1104 mieszkańców. Pomimo dużych zniszczeń i nie spełniania wszystkich warunków Łomża została zaliczona do miast większych, miała zatem prezydenta, którym w 1791 roku został dotychczasowy burmistrz, Szymon Rynkiewicz. List okólny króla Stanisława Augusta z 16 sierpnia został ogłoszony w Łomży 10 września, co potwierdził podpisem prezydent Szymon Rynkiewicz. Powyższe przepisy obaliła Targowica w 1793 roku. Nowa konstytucja sejmu grodzieńskiego z 1793 roku pod tytułem „Miasta wolne Rzeczypospolitej” poddała surowej krytyce ustawy miejskie Sejmu Wielkiego. (Za „Wiadomości Łomżyńskie”, nr 32)